İlâhî Hitap-Akıl İlişkisi

İlâhî hitap, Cenâb-ı Hakk’ın genel olarak bütün varlıklara, özelde de insanlarla iletişime geçmek suretiyle bazı bildirimlerde bulunmasıdır. bildirimlerin amacı, evrende ilâhî yasalara uygun bir düzen ve sistemin kurulması, istenilen sosyal toplum ortamının sağlanmasıdır. mahlûkatta fıtrî kozmik şekilde icrasını bulurken, beşer gibi iradesi olan varlıklarda da, muhatap aldığı unsur akıldır. Bu sebeple hitabın akılla ilişkisinin olduğunu ifade edebiliriz. Ancak şunu da edebiliriz ki, vahyin muhatabı, tek başına akıl cevheri değil, sahibi insandır. Zira akıl, insana has nimettir. Ne var insan yalnızca nimetinden oluşan varlık değildir. Vahyin ayrıntılarıyla, insanın ruh dünyasının tümüne hitapta bulunduğu aşikârdır. İnsan, her ne kadar yaratılış duygusallık yönleri itibariyle zahiri faktörlerin etkisine girmesi mümkün olsa onu başkalarından ayırt ettiren biricik vahye olmasında temel işlev görmektedir. Akıl nimeti, meleke değil “özdeşlik”, “çelişmezlik” “üçüncü halin imkânsızlığı” ilkelerin hepsini içermektedir. Böylece davranışlarında müspet ile menfiyi, hakikat batılı, güzellikle çirkinliği ayıran kuvve hayatın tüm alanlarında ölçüleri belirlemede önemli fonksiyon icra eder. Vahiyle arasında mutlak ilişkinin varlığından bahsedilebilir. makalede hitapla ilişkisi üzerinde durulacaktır.